Ampul ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Ampulün mucidi ise Sir Humphry Davy'dir. Fakat ampullerin ömürleri çok kısa olmuştur. İngiliz Joseph Swan ve Amerikalı Thomas Alva Edison, şaşırtıcı bir şekilde aynı yıllarda daha uzun ömürlü ampulü bulmuşlardır. Daha sonra Edison, 1880 yılında daha uzun süre dayanabilen ampulü yaptı. Edison'un yaptığı bu ampul 40 saat boyunca dayanabiliyordu.
Ampulde ısınmayı sağlayan parçadır. Bu ısınma sayesinde elektronlar diotlar arasındaki hılanma sağlanarak sinyallerin yükseltilmesi sağlanır. Filaman tungsten adı verilen metalden yapılır.
Günümüzde evlerde ve iş yerlerinde yaygın şekilde kullanılan ampuller şu teknolojilerden yararlanmaktadır:
- Akkor (Incandescent light)
- Floresan Işık (Fluorescent Light, FL)
- Işık yayan diyot (Light-emitting Diode, LED)
- High-intensity Discharge, HID
- Gas Discharge
- Electric Arc
- Yanma (Combustion)
- Solid-state Lightning, SSL (Aynı zamanda LED'in dahil olduğu grup)
- Electroluminescence
- Chemiluminescence
- Radioluminescence
Birçok ülke aydınlatma teknikleri üzerine ciddi araştırmalar sürdürüyor. Bunun temel nedeni aydınlatma için kullanılan enerjinin ve dolayısıyla harcamaların ciddi rakamlara ulaşması. 2006 yılı verilerine göre ABD, harcadığı enerjinin %7.5’ini aydınlatmaya kullandı [2][3]. Aynı yıl ABD, Dünya enerji tüketiminin yaklaşık %21’ini sahiplendi. Dolayısıyla ABD aydınlatması aslında tek başına 2006 Dünya enerji tüketiminin yaklaşık %1.6’sını oluşturdu. Bu rakamlar aydınlatma tekniklerinin bizim için aslında ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Hem enerji verimliliğinin düşük olması nedeniyle, hem de dolaylı olarak atmosfere salınan karbondioksit miktarını arttırarak küresel ısınmayı hızlandırdığı için çevreye zararlı olarak değerlendirilen şeffaf akkor ampullerin üretimi, satışı ve ithalatı 1 Eylül 2012 tarihinden itibaren Avrupa Birliği ülkelerinde tamamen yasaklanmıştır. Daha önceki yıllarda sırasıyla 100, 75 ve 60 wattlık ampuller kademeli olarak yasaklanmıştı. Bu yasakla birlikte 40 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu yapılması, ayrıca karbondioksit emisyonunun yılda 15 milyon ton azaltılması amaçlanmaktadır[4].
- ^ [1] The Thomas Edison Center at Menlo Park, "Thomas Edison and Menlo Park"
- ^ [2] CEN-STAR Trent Analysis Workshop, “CFL Quality and Strategies to Phase-out Incandescent Lamps”, Paris, Şubat 2007
- ^ [3] U.S. EIA, “International Energy Annual 2006”
- ^ "Avrupa Birliği'nde akkor ampul yasaklandı" (Türkçe). movies.nytimes.com. http://www.hurriyet.com.tr/planet/21349327.asp. Erişim tarihi: 1 Eylül 2012.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder